Breng ook in de winter en vroege lente kleur in je tuin!
Niets is beter om dat wintergevoel te verdrijven dan bloemenpracht in eigen tuin. Krokusjes, sneeuwklokjes en narcissen plant je best als bloembol in het najaar, maar er zijn verschillende andere vroegbloeiers die je nu wel kan planten. Viooltjes en primula kunnen voor sfeer zorgen in bloembakken of op een leeg plaatsje in de tuin, maar er zijn ook een groot aantal wat minder bekende vroegbloeiende planten, groot en klein die zelfs vanaf januari al voor bloemen in tuin zorgen.
Een van de mooiste vroegbloeiende planten is de Helleborus. Vooral in de oriëntalis groep is er een heel scala aan bloemkleuren en bloemvormen verkrijgbaar, gaande van wit over roze tot rood en paars, maar er zijn recent ook gele en erg mooie gespikkelde soorten bijgekomen, zowel met enkele als met dubbele bloem. De sterkste helleborussen zijn te vinden in de nigercors groep: deze bloeien met witte of paars-roze bloemen vanaf januari tot mei, en zijn ook goed geschikt als bodembedekker of borderplant. Zowat alle helleborussen hebben graag een humusrijke grond met wat extra kalk.
Jasminum nudiflorum (winterjasmijn) is nog zo’n dankbare winterbloeier. Tussen december en april bloeit hij met een overvloed aan stervormige gele bloempjes op de dan nog naakte groene takken. Winterjasmijn kan vrijstaand geplant worden, maar kan ook prima als klimplant gebruikt worden, op voorwaarde dat hij wat ondersteund wordt. Ideaal is een wat warmere muur, op die manier bevriezen de bloempjes niet zo snel. Deze plant stelt weinig eisen aan de grond, en doet het goed zowel in de zon als in de schaduw.
Camellia japonica (camelia of Japanse roos) is nog zo’n aanrader. Deze bladhoudende struik geeft aanhoudend grote , op rozen gelijkende bloemen. Er zijn letterlijk duizenden selecties van deze plant: wit, rood, roze in alle tinten en alle mogelijke combinaties, zowel enkel- als dubbelbloemig. De witte en lichtroze bloeien soms al in december. De andere volgen in februari. Sommige mensen hebben wat problemen met het houden van een Camelia, maar als je met enkele basisregeltjes rekening houdt, kan er weinig misgaan: Als je een Camelia aankoopt als jonge plant, bescherm hem dan de eerste jaren wat van de strengste vorst. Na enkele jaren zijn ze perfect winterhard. Zorg voor een beschutte plaats, uit de volle zon. Plant ze in een ruime dosis zure heidegrond, een Camelia verdraagt geen kalk.
Corylopsis pauciflora (Schijnhazelaar) is een wat onbekendere plant. Hij bloeit met pastelgele klokjes in maart, nog voor de bladeren op de plant komen. Hij kan zo’n 2 meter hoog worden, en laat zich makkelijk snoeien. Zijn bladeren lijken wat op die van een hazelaar, vandaar de Nederlandse naam. De schijnhazelaar wordt soms verward met de toverhazelaar (Hamamelis mollis). Deze laatste bloeit al vanaf januari met op haartjes gelijkende gele, oranje of rode bloemen. Het is een langzame groeier die minder goed snoei verdraagt, voorzie dus voldoende ruimte.
Verschillende Viburnum soorten bloeien ook in de winter. Viburnum tinus is wellicht de bekendste. Deze compacte, groenblijvende heester geeft prachtige witte bloemen bijna heel de winter door, tot in het voorjaar. Na de bloei verschijnen er kleine, blauwzwarte vruchten. Erg mooi als solitair of als haagplant of zelfs halfstammetje. Viburnum bodnantense behoort tot hetzelfde geslacht, maar is bladverliezend. De roze, bolvormige bloemtrossen verschijnen vanaf de winter op de nog kale takken en geven een erg lekkere geur af.
Sarcococca humulis (vleesbes) is een laagblijvend, bladhoudend heestertje. Vanaf de eerste dagen met wat warmer weer op het einde van de winter verschijnen de kleine, witte bloempjes. Ze vallen nauwelijks op, maar hun zoete geur is overweldigend. Na de bloei verschijnen zwarte besjes. Een aanrader voor elke tuin! Sarcococca verkiest een kalkrijke, goed daarlatende grond, en een plaatsje in de (half)schaduw.
Een andere opvallende vroegbloeier is Chaenomeles japonica (Japanse kwee). Dit heestertje geeft prachtige witte, roze of rode bloemen vanaf februari - maart en de bloemblaadjes zijn eetbaar. In het najaar kan je nog eens genieten van dit struikje, dan geeft hij lekker geurende, geelgroene appeltjes, heerlijk om gelei mee te maken. Moet bijna niet gesnoeid worden, verkiest een zonnige standplaats en een vochthoudende, humusrijke bodem.
Ook bloesems van fruitbomen kunnen al vroeg de boomgaarden opfleuren zoals deze bloesems van de Japanse abrikoos.
We eindigen dit overzicht met een klassieker die iedereen kent en een unieke vroegbloeiende plant die weinigen kennen. De klassieker, dat zijn de viooltjes, ideale en budgetvriendelijke bloemetjes die je winterbloembakken opfleuren van november tot april! Tijdens de vorst laten ze hun kopjes hangen, maar ze herstellen zich snel! De papierstruik (Edgeworthia chrysantha) is uniek omwille van zijn prachtige gele bloemenclustertjes die aan de takken bengelen!
Zowat al deze planten worden in pot gekweekt, en kunnen het hele jaar door geplant worden. Bij de meeste van hen hangt de exacte bloeitijd af van de winter. Bij een zachte winter vertonen ze al kleur vanaf december of januari, bij een strengere winter pas vanaf maart. Zo zijn je winterblues snel voorbij ;-).
Dries De Pauw
Tuinplantencentrum De Pauw
Wintam-Bornem