De afgelopen jaren heeft de buxusmot in onze contreien zodanig huisgehouden, dat wat meer uitleg wel op zijn plaats is: Wat is die buxusmot? Hoe gaat ze te werk? En vooral: valt er nog iets aan te doen?
Op straat, in de media en in tuincentra hoor je vaak apocalyptische berichten over een heuse buxusmotplaag. De streken rond Antwerpen, Mechelen en Willebroek werden twee jaar geleden al door de rups van de buxusmot geteisterd, maar nu heeft ze ook vaste voet aan wal in Klein-Brabant en omstreken. De eerste grote golf tijdens het voorjaar van 2017 was nog enigszins te bevatten, maar sinds de vorige zomer is het hek helemaal van de dam. Op enkele dagen tijd worden hele partijen buxus bijna volledig kaalgevreten. Mensen die ettelijke jaren gewerkt hadden om een prachtige buxushaag, buxuswolk of partij buxusbollen te bekomen, zien het resultaat van hun noeste arbeid en geduld op enkele dagen als sneeuw voor de zon verdwijnen.
Buxusmot Buxusrups
Is het dan werkelijk zo erg? Wel, tot begin dit jaar dachten de meeste kwekers en specialisten dat het allemaal nog zou meevallen: bestrijden was mogelijk, de rups was immers gevoelig aan verschillende insecticiden, al snel zouden er wel natuurlijk vijanden komen. Buxus was al jaren een van de meest gebruikte planten, dus zo’n vaart zou het allemaal wel niet lopen. Maar sinds kort zijn de meesten –mezelf incluis- niet meer zo zeker of het allemaal nog wel goed komt…
Bestrijden met insecticide is een optie, en ik kan begrijpen dat wie grote hoeveelheden buxus in zijn tuin heeft staan dit op zijn minst wil proberen. Hoe ga je best te werk?
- Verwijder zo veel mogelijk rupsen met de hand. Schud goed door de struiken.
- Met de tuinslang kan je de buxusplanten best goed schoonspuiten, zodat de meeste rupsen, eitjes, droge bladeren en uitwerpselen uit de struiken spoelen. Kuis daarna goed op en laat drogen.
- Bespuit eerst met een insecticide met contactwerking, dat snel werkt. Op die manier dood je de meeste rupsen onmiddellijk. ‘Pyretrex’ is biologisch en werkt snel, maar ook ‘10ME’ kan gebruikt worden.
- Na enkele dagen bespuit je best opnieuw met een product dat systemisch werkt, zoals bijvoorbeeldhet biologische ‘Conserve’ of ‘For-Insect’. Deze producten werken iets minder snel, maar hebben wel een langere nawerking.
- Officiële tuinaanleggers kunnen ook een biologisch product gebruiken op basis van bacteriën, maar helaas is dit niet verkrijgbaar voor particulieren.
- Eens de rupsen aan het verpoppen zijn, is bestrijden nagenoeg onmogelijk. Manueel weghalen of bijsnoeien zijn dan de enige opties.
- Ook sterk aangetaste stukken kan je best bijsnoeien. Zorg ervoor dat het spinsel, de poppen, de rupsen en het snoeiafval afgevoerd worden in een gesloten zak met het restafval, of begraaf ze diep in je composthoop.
Is een sterk aangetaste buxus helemaal verloren? Nee, zeker niet. Buxus heeft een sterk recuperatievermogen, als je de plant stevig terugsnoeit zal hij opnieuw schieten. Hou er wel rekening mee dat het lang kan duren voor de planten terug zo mooi vol staan als voorheen, en dat nieuwe buxusmotten constant op de loer liggen…
vraatschade buxusrups volledig kaalgevreten buxus
En daarmee komen we volgens mij bij de essentie van het probleem. Bestrijden is altijd mogelijk, maar de druk van de buxusmot zal de komende jaren constant hoog blijven. Vanaf maart tot oktober zijn deze beestjes actief, wie een paar dagen niet goed oplet, kan eraan zijn voor de moeite. Bestrijdingsmiddelen zijn niet echt goedkoop, en bovendien moet je jezelf de vraag stellen hoe goed al die pesticiden zijn voor het milieu. De meeste van deze producten, zelfs de biologische, hebben een erg brede werking, en doden dus ook een hoop andere, vaak nuttige insecten: vlinders, bijen, kevers, etc… De verkoop van al deze middelen is het laatste half jaar exponentieel toegenomen, de impact van het gebruik hiervan op ons ecosysteem is dus zeker niet te onderschatten!
Uitdoen en vervangen dan maar? Wel, ik vrees dat dit de enige optie is zonder kopzorgen. Er zijn een aantal valabele alternatieven beschikbaar voor wie strakke haagjes of volle massieven wil in zijn tuin: taxus, Ilex Crenata (Japanse hulst), Lonicera (Chinese kamperfoelie), kardinaalsmuts (Euonymus jap. Microphyllus), Nandina etc. Voor een overzicht van de beste alternatieven voor buxus kan je een van de vorige artikels nalezen bij onze tuintips. Het helemaal over een andere boeg gooien, en gaan voor wat lossere beplanting of bloeiende struiken is ook een mogelijkheid natuurlijk. Kom gerust langs voor persoonlijk advies!
Dries De Pauw