Een tuin met veel schaduw kan een uitdaging lijken. Toegegeven, er zijn meer planten die goed gedijen in de zon of halfschaduw dan in de schaduw. Toch kun je met de juiste beplanting ook schaduwrijke zones omtoveren tot weelderige, groene plekken met kleurrijke accenten. Hier vind je een overzicht van de mooiste en meest geschikte schaduwplanten, ingedeeld per categorie.
Vaste planten
Hosta (eerste foto) is geliefd om zijn prachtige bladeren in verschillende groentinten, soms met opvallende witte of gele randen. Ze zijn winterhard en gedijen goed in vochtige, schaduwrijke tuinen. In de zomer bloeien ze met elegante paarse of witte bloemen op lange stelen. Regelmatig water geven, vooral in droge periodes, is belangrijk. Een aanrader op voorwaarde dat je niet te veel slakken in de tuin hebt... Wil je opvallende kleuraccenten aanbrengen in je schaduwtuin, dan raden we Astilbe (tweede foto) aan. De plant heeft grote pluimvormige bloemen in tinten van wit, roze, rood en paars.
Wie van een tropische uitstraling houdt, moet zeker voor varens (Dryopteris, Polystichum, Athyrium,…) kiezen. Een groot voordeel is dat ze weinig onderhoud nodig hebben. Verwijder in het voorjaar dode bladeren om de plant te verjongen. Geitenbaard (Aruncus dioicus) is een indrukwekkende, hooggroeiende vaste plant die lijkt op Astilbe, maar groter wordt. De witte bloempluimen bloeien in de vroege zomer en trekken bestuivers aan. In de herfst terugsnoeien helpt de plant gezond te houden. Helleborus (Nieskruid) bloeit al in de winter en het vroege voorjaar. De bloemen variëren in kleur van wit en roze tot paars en groen. Oude bladeren verwijderen in de winter voorkomt schimmelvorming. Kaukasisch vergeet-mij-nietje (Brunnera macrophylla - foto) is een sierlijke vaste plant met kleine, helderblauwe bloemen in het voorjaar. Hij groeit goed in vochtige, goed doorlatende grond en voegt een prachtig lichtaccent toe aan schaduwrijke borders. De Jack Frost variëteit met zilverkleurige bladeren is nog decoratiever!
Bodembedekkers
Longkruid (Pulmonaria) is een prachtige bodembedekker die vroeg in het voorjaar bloeit met roze, paarse of blauwe bloemen. De gevlekte bladeren blijven het hele seizoen decoratief en de plant trekt bijen en vlinders aan. Na de bloei is het goed om oude bladeren te verwijderen voor een frisse uitstraling. Dovenetel (Lamium) is een andere laagblijvende bodembedekker met bontgekleurde bladeren en roze, paarse of witte bloemen. Deze plant groeit snel en helpt onkruid te onderdrukken. Af en toe snoeien voorkomt dat hij woekert.
Liriope muscari ook bekend als leliegras, is een wintergroene vaste plant die bloeit in de late zomer en het najaar. De witte of paarse bloemen verschijnen in dichte trossen bovenop grasachtige bladeren. Liriope is ideaal voor gebruik als bodembedekker in (half)schaduwrijke delen van de tuin.
Maagdenpalm (Vinca minor) is een wintergroene bodembedekker die kleine paarse, blauwe of witte bloemen produceert. Hij is ideaal voor schaduwrijke plekken en voorkomt erosie op hellingen. Die voordelen zorgen ervoor dat dit een van de populairste schaduwplanten is. Schuimbloem (Tiarella) heeft dan weer sierlijke, gekartelde bladeren en luchtige, schuimachtige bloemtrossen in het voorjaar. Een klassiekere keuze is de Schoenlappersplant (Bergenia) met dikke, glanzende bladeren en roze of witte bloemen in het voorjaar. De bladeren kleuren in de winter vaak rood of brons, en zorgen zo voor kleur.
Bol- en knolgewassen
Sneeuwklokje (Galanthus) bloeit al in de late winter en brengt vroeg bloem in de tuin. Het plantje houdt van vochtige, goed doorlatende grond en vermeerdert zich gemakkelijk. Boshyacint (Hyacinthoides non-scripta) vormt in het voorjaar een prachtig blauw tapijt in schaduwrijke tuinen. Hij verspreidt zich gemakkelijk, waardoor hij ideaal is voor natuurlijke tuinen. Hetzelfde geldt voor de Bosanemoon (Anemone nemorosa) en de Oosterse anemoon (Anemone blanda). Deze bloeien in het voorjaar, waarna ze bovengronds verdwijnen. Perfect voor onder bladverliezende heesters of bomen dus.
Klimplanten
In de categorie klimplanten is de klimhortensia (Hydrangea petiolaris) zonder de twijfel de allerbeste optie voor een muur of houten scherm aan de noordkant, waar weinig of geen zon komt. De foto hieronder is eind april genomen, net voor hij in bloei komt met roomwitte schermbloemen.
Heesters
Camellia (Camellia) is een wintergroene heester die in het vroege voorjaar bloeit met grote, kleurrijke bloemen. Hij houdt van zure, vochtige grond en gedijt goed in halfschaduw. Regelmatig water geven en de grond mulchen helpt om vocht vast te houden. (Boeren)hortensia’s (Hydrangea macrophylla - foto) zijn populaire bloeiende heesters die goed groeien in de schaduw. Ze hebben spectaculaire bloemen in verschillende kleuren. Snoeien doe je pas eind april, als de nieuwe botten verschijnen.
Een eerder klassieke plant sluit het rijtje van schaduwminnende heersters: Skimmia japonica. De Skimmia is een wintergroene heester met geurige bloemen in het voorjaar en rode bessen in de herfst en winter. Bovendien trekken de bloemen bestuivers aan.
Japanse esdoorn
Misschien wel dé schaduwplant bij uitstek die een aparte categorie verdient is de Acer, de Japanse esdoorn. Bij een Acer die in de zon staat, zie je bij zonnige en droge periodes de bladeren verbranden. Te natte voeten zijn echter ook niet ideaal voor de Japanse esdoorn. Op een schaduwrijke plaats met niet al te natte lichtzure ondergrond, gaat de Acer het best gedijen. Hieronder zie je een foto van een prachtige meerstammige Acer palmatum en van een Acer palmatum 'Dissectum' met zijn typische parasolvormige kroon. Behalve de groene bestaan er ook erg mooie roodbladige variëteiten met fantastische herfstkleuren: Bloodgood en Atropurpureum.
Tot slot nog een paar tips voor aanleg en onderhoud van een schaduwtuin:
- Zorg voor de juiste grond: De meeste schaduwplanten houden van vochtige, goed doorlatende en humusrijke grond.
- Denk aan structuur en variatie: Combineer bodembedekkers met hogere planten voor een dynamisch effect.
- Voeg accenten toe: Gebruik lichte of bontgekleurde bladeren om donkere hoeken op te lichten.
- Houd rekening met bloeiperiodes: Combineer vroege en late bloeiers voor een jaarrond aantrekkelijke tuin. Dat geldt uiteraard voor alle types van tuinen!
Kom langs op ons plantencentrum en ontdek vanaf begin maart onze pas aangelegde toontuin met schaduwplanten naast de parking aan de inkom!